Linux işletim sistemi, güçlü bir çok kullanıcılı ve çok görevli bir yapıya sahiptir. Bu çoklu kullanıcı ortamında, her kullanıcının kendi hesabına ve yetkilerine sahip olması önemlidir. Linux’ta kullanıcı hesapları ve yetkileri, güvenlik ve sistem yönetimi açısından kritik bir rol oynar. Bu yazıda, Linux’ta kullanıcı hesaplarını yönetmek ve yetkileri kontrol etmek için kullanılan sudo ve su komutlarına odaklanacağız.
Kullanıcı Hesapları:
Linux’ta her kullanıcı kendi benzersiz kullanıcı adına sahiptir ve her bir kullanıcının kendi ana dizini vardır. Kullanıcı hesapları, kullanıcının dosya ve dizinlere erişim yetkilerini yönetir. Ayrıca, her kullanıcının UID (Kullanıcı Kimlik Numarası) ve GID (Grup Kimlik Numarası) gibi tanımlayıcıları bulunur.
sudo Komutu:
sudo (Superuser Do) komutu, kök (root) kullanıcının (sistem yöneticisi) yetkilerini geçici olarak başka bir kullanıcıya veya sürece vermek için kullanılır. Bu, standart kullanıcıların belirli işlemleri yönetici yetkileriyle gerçekleştirmelerine izin verir. Özellikle sistem yöneticileri için çok önemlidir.
Sudo -i Komutu:
“Sudo -i” komutu, root kabuğuna geçerken kullanıcının çevresel değişkenlerini sıfırlar ve root kullanıcısının varsayılan çevresel değişkenlerini kullanır. Bu, root olarak tamamen temiz bir ortamda çalışmak istediğinizde kullanışlıdır, ancak kullanıcının özgün çevresel değişkenlerini kaybedersiniz. Kullanıcının oturum açma dosyaları (örneğin, ~/.bashrc) etkili değildir ve root olarak oturum açtığınızda root için tanımlanmış çevresel değişkenler kullanılır.
Bu nedenle, “sudo -i” kullanırken, root kabuğuna geçtiğinizde temiz bir çevresel ortamınız olur, ancak kullanıcının önceki çevresel ayarları kaybedilir.
Hangi komutu kullanmanız gerektiği, çalışmanız gereken belirli senaryoya bağlıdır. “Sudo -s” genellikle kullanıcı çevresel değişkenlerini korumak istediğinizde kullanışlıdır, “sudo -i” ise temiz bir çevresel ortamda root olarak çalışmak istediğinizde kullanışlıdır.
Sudo -s Komutu:
“Sudo -s” komutu, root kabuğuna geçiş yaparken mevcut kullanıcı çevresel değişkenlerinin birçoğunu korur. Bu, özellikle PATH gibi değişkenlerin korunmasında faydalıdır, böylece root olarak çalışırken de kullanıcının PATH ayarlarını kullanabilirsiniz. Bu nedenle, “sudo -s” kullanırken, kullanıcının oturum açma dosyalarında (örneğin, ~/.bashrc) tanımlanan çevresel değişkenler çoğu zaman korunur.
su Komutu:
su (Switch User) komutu, bir kullanıcının kimliğini başka bir kullanıcının kimliğiyle değiştirmek için kullanılır. Bu, bir kullanıcının tamamen başka bir kullanıcı olarak oturum açmasını sağlar. su komutu kullanıldığında, kullanıcı tamamen o yeni kimlik altında işlem yapar.
su - username
Bu yazıda, kullanıcı hesaplarını oluşturma, düzenleme ve silme işlemleri ile sudo ve su komutlarının kullanımını ayrıntılı olarak açıklayacağız. Ayrıca, hangi kullanıcıların sudo yetkilerine sahip olması gerektiği ve güvenlik en iyi uygulamalarını tartışacağız. Linux’ta kullanıcı hesapları ve yetkileri konusu, Linux sistem yöneticileri ve kullanıcıları için temel bir bilgidir ve doğru şekilde yönetildiğinde sistem güvenliğini artırabilir.