Modern dünyada bilgisayarlar ve teknoloji, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Her geçen gün daha fazla veri üretiyoruz ve işlenmesi gereken bu veri yığınları, bilgisayar dünyasını oldukça karmaşık hale getiriyor. İşte bu noktada, verilerin düzenli bir şekilde saklanması ve yönetilmesi, bilgisayar sistemlerinin etkili ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamanın temel adımlarından biri haline geliyor.
Linux işletim sistemi, bu konuda önemli bir rol üstlenerek verileri hiyerarşik bir yapı içinde organize eder. Bu yapı, adeta verilerin düzenli bir kütüphane gibi saklanmasını sağlar. Her dosya ve dizin, belirli bir amacı yerine getirir ve tüm veriler kök dizini olan “/” altında düzenlenir. Bu düzen, verilerin mantıklı ve düzenli bir şekilde saklanmasının temel anahtarlarından biridir.
Bu doküman, Linux dosya ve dizin hiyerarşisinin nasıl çalıştığını anlamak ve neden önemli olduğunu kavramak için bir rehber niteliği taşıyor.
Dizin İsimlendirmesi: Linux, dosya ve dizinleri büyük-küçük harf duyarlılığına göre isimlendirir. Bu nedenle “Belgeler” ve “belgeler” iki farklı dizini temsil eder.
Linux da ki Dizinler
Kök Dizin (“/”): Bilgisayar dünyasında her şeyin bir başlangıcı vardır. Linux’ta bu başlangıç noktası, kök dizin olan “/“. Tüm dosya ve dizinler, bu kök dizininden türetilir ve onun altında düzenlenir.
/bin (Binary): Bu dizin, temel sistem komutlarını içerir. İşletim sistemi başlatıldığında kullanılabilmesi için gereken temel komutlar burada yer alır.
/boot: İşletim sistemi başlatılırken kullanılan dosyaları içerir. Önyükleme sürecini yönetmek için gerekli olan veriler bu dizinde bulunur.
/dev (Device): Fiziksel ve sanal aygıtların dosya temsillerini içerir. Bu dizindeki dosyalar, sistemdeki aygıtların kullanılabilir durumda olduğunu gösterir.
/etc (Etcetera): Sistem ve uygulamaların yapılandırma dosyalarını içerir. Sistem ayarlarının ve yapılandırmalarının bulunduğu önemli bir dizindir. Kurduğumuz her şeyin ayarlar dosyası (config) dosyaları burada bulunur.
/etc/fstab (File Systems Table): Linux ve diğer Unix benzeri işletim sistemlerinde kullanılan bir konfigürasyon dosyasıdır. Bu dosya, sistemdeki disk bölümlerini ve dosya sistemlerini nasıl monte edileceğini belirten bilgileri içerir. Dosya sistemlerinin monte edilme düzenini yönetmek için kullanılır.
/home: Kullanıcı ev dizinlerini barındırır. Her kullanıcının kendi dizini vardır ve burada kişisel dosyaları saklanır.
/lib (Library): Paylaşılan kitaplıkları içerir. Uygulamaların çalışması için gereken kitaplıklar bu dizinde yer alır.
/media: Çıkarılabilir ortamların (USB sürücüler, CD-ROM’lar vb.) otomatik olarak bağlandığı dizindir.
/mnt (Mount): Geçici olarak bağlanan dosya sistemlerini içerir. Diğer dosya sistemlerine erişim sağlamak için kullanılır.
/opt (Optional): Üçüncü taraf yazılımlar için kullanılır. Bu dizin altında ek yazılımlar ve uygulamalar bulunabilir.
/proc: Çalışan programlar ve Sistem(Kernel) hakkında bilgilerin, dosyaların bulunduğu dizindir. Dizinin içi aslında boştur. Sistem açıldığı zaman sistemin özellikleri dosya olarak görünür. Top komutunu çalıştırdığımızda solda gelen numaralar /proc dizinin altında oluşan dosyalardan bilgileri alır.
/root: Süper kullanıcı (root) ev dizinini temsil eder. Yalnızca root kullanıcısının erişebildiği kritik dosyalar burada saklanır.
/sbin (System Binary): Sistem yönetimi için gerekli olan temel komutları içerir. Bu dizin, sadece sistem yöneticileri tarafından kullanılır.
/srv (Service): Sistem yöneticilerinin veya sunucu uygulamalarının verilerini düzenli bir şekilde saklayabilmesi için oluşturulmuştur.
/sys: kernel (çekirdek) ile iletişim kurmak ve kernel tarafından sağlanan sistem ve aygıt bilgilerine erişim sağlamak için kullanılan bir sanal dosya sistemidir. Bu dizin, çekirdek tarafından sunulan çeşitli ayarlar ve istatistiklerle ilgili bilgileri içerir.
/tmp (Temporary): Geçici dosyaların saklandığı dizindir. Bu dosyalar genellikle oturum boyunca kullanılır ve daha sonra temizlenir.
/usr (Unix Shared Resources): Kullanıcıların ve uygulamaların ortak kaynaklarını içerir. Uygulamaların ve belgelerin bulunduğu bir dizindir.
/var (Variable): Değişken verileri içerir. Log dosyaları, e-posta, veritabanları gibi dinamik olarak değişen veriler burada saklanır.